इ.स.पू. १०,००० ते आजतागायत जपानी खाद्यइतिहास.
जपानी पाककृतींचा इतिहास दीर्घ आणि आकर्षक आहे, ज्यात विविध संस्कृती आणि ऐतिहासिक कालखंडांचा प्रभाव आहे. प्रागैतिहासिक काळापासून आजपर्यंत जपानी खाद्यपदार्थांच्या विकासाचा थोडक्यात आढावा येथे आहे:
इ.स.पू. १०,० : जोमोन कालखंड (या कालखंडात सापडलेल्या वैशिष्ट्यपूर्ण दोरी-चिन्हांकित मातीच्या भांड्यांसाठी नाव) हा जपानी इतिहासातील सर्वात जुना कालखंड मानला जातो आणि असे मानले जाते की त्या काळातील लोक आपल्या अन्नासाठी शिकार, मासेमारी आणि गोळा करण्यावर अवलंबून होते. त्यांनी जंगली वनस्पतींची लागवड केली आणि वाळवणे आणि आंबवणे यासारखे पदार्थ जतन करण्याचे तंत्र विकसित केले.
इ.स.पू. ३०० ते इ.स. ३०० : यायोई कालखंडात जपानमध्ये भातशेतीसुरू झाली, जी लवकरच मुख्य अन्न बनली. या काळात धातूची साधनेही विकसित झाली, ज्यामुळे सिरॅमिकचे उत्पादन आणि अधिक अत्याधुनिक स्वयंपाक तंत्रांचा विकास शक्य झाला.
७९४ ते ११८५ : हेयन कालखंड हा जपानमध्ये सांस्कृतिक भरभराटीचा काळ होता आणि त्यात अन्नाचा मोलाचा वाटा होता. त्या वेळच्या दरबारी अभिजात वर्गाने चिनी आणि कोरियन पाककृती, तसेच स्थानिक घटक आणि परंपरांनी प्रभावित एक परिष्कृत पाककृती विकसित केली. याच काळात जपानी खाद्यपदार्थांच्या काव्य आणि साहित्यरूपाने प्रथम लिखित नोंदी नोंदवल्या गेल्या.
Advertising११९२ ते १३३३ : कामाकुरा कालखंडात झेन बौद्ध धर्माच्या तत्त्वांवर आधारित स्वतःची खाद्यसंस्कृती विकसित करणाऱ्या समुराई वर्गाचा उदय झाला. यात साधेपणा, नैसर्गिक चव आणि स्थानिक घटकांच्या वापरावर लक्ष केंद्रित केले गेले.
१३३३ ते १५७३ : मुरोमाची कालखंड हा जपानमधील राजकीय उलथापालथी आणि सामाजिक परिवर्तनाचा काळ होता, ज्याचे प्रतिबिंब त्या वेळच्या खाद्यसंस्कृतीत उमटते. जगभरातील विविध घटक आणि तंत्रांचा वापर, तसेच टेंपुरा (तळलेले अन्न) यासारख्या नवीन स्वयंपाक शैलींचा विकास हे या काळातील पाककृतींचे वैशिष्ट्य होते.
१५७३ ते १८६८ : एडो कालखंड हा जपानमधील सापेक्ष स्थैर्याचा व समृद्धीचा काळ होता, ज्याचे प्रतिबिंब त्या वेळच्या खाद्यसंस्कृतीत दिसून येते. या काळातील पाककृतींचे वैशिष्ट्य म्हणजे विविध प्रादेशिक पाककृतींचा विकास, तसेच स्ट्रीट फूडचे आगमन आणि पहिल्या आधुनिक रेस्टॉरंट्सचा विकास.
१८६८ ते आजपर्यंत : मेईजी काळात जपान उर्वरित जगासाठी खुला झाला, ज्याचा देशाच्या खाद्यसंस्कृतीवर लक्षणीय परिणाम झाला. पाश्चिमात्य घटक आणि स्वयंपाकाचे तंत्र सुरू झाले आणि अन्नउद्योगआधुनिक होऊ लागला. आज, जपानी पाककृती त्याच्या वैविध्यपूर्ण आणि परिष्कृत पाककृतींसाठी ओळखली जाते, जगभरातील विविध घटक आणि स्वयंपाक शैलींनी प्रभावित होते.
अमेरिकन आणि ब्रिटीश आल्यावर जपानी खाद्यपरंपरा बदलल्या.
जपानमध्ये अमेरिकन आणि ब्रिटीश ांच्या आगमनाचा देशाच्या खाद्यसंस्कृतीवर लक्षणीय परिणाम झाला. मेईजी काळात (१८६८-१९१२) जपानने आधुनिकीकरण आणि पाश्चिमात्यीकरणाची प्रक्रिया पार पाडली ज्यात अनेक पाश्चिमात्य घटक आणि स्वयंपाक ाच्या तंत्रांचा समावेश होता. जपानमध्ये पहिले अमेरिकन आणि ब्रिटीश वाणिज्य दूतावास १८५० च्या दशकात स्थापन झाले आणि त्यांच्याबरोबर पाश्चिमात्य लोकांचा ओघ आला ज्यांनी देशात नवीन अन्न आणि स्वयंपाक ाच्या पद्धती आणल्या.
या काळात सर्वात महत्त्वपूर्ण बदल म्हणजे गव्हाच्या पिठाची सुरुवात, ज्याचा वापर ब्रेड, केक आणि इतर भाजलेल्या वस्तू बनविण्यासाठी केला जात असे. हे पारंपारिक जपानी आहारातून एक लक्षणीय प्रस्थान होते, जे प्रामुख्याने तांदूळ, भाज्या आणि सीफूडवर आधारित होते. या काळात आणलेले इतर पाश्चिमात्य घटक म्हणजे लोणी, दूध, चीज आणि गोमांस, जे यापूर्वी जपानमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरले गेले नव्हते.
नवीन घटक सादर करण्याव्यतिरिक्त, अमेरिकन आणि ब्रिटिशांनी ग्रिलिंग आणि भाजणे यासारख्या स्वयंपाकाची नवीन तंत्रे देखील सादर केली, जी जपानमध्ये लोकप्रिय झाली. या बदलांचा देशाच्या खाद्यसंस्कृतीवर मोठा परिणाम झाला आणि आजही आपल्याला माहित असलेल्या आधुनिक जपानी पाककृतींमध्ये ते दिसून येतात.
आज जपानमध्ये आधुनिक फास्ट फूड युग आले आहे.
अलीकडच्या दशकांमध्ये जपानमध्ये फास्ट फूड उद्योगाची मजबूत उपस्थिती आहे. जपानमध्ये येणारी पहिली फास्ट फूड चेन मॅकडोनाल्ड्स होती, ज्याने 1971 मध्ये टोकियोमध्ये आपले पहिले रेस्टॉरंट उघडले. त्यानंतर केएफसी, बर्गर किंग आणि पिझ्झा हट सह इतर अनेक फास्ट फूड चेन जपानी बाजारात दाखल झाल्या आहेत.
जपानमध्ये, फास्ट फूड रेस्टॉरंट्सने जपानी बाजारपेठेसाठी विशिष्ट मेनू आयटमची निवड देऊन स्थानिक चव आणि पसंतीशी जुळवून घेतले आहे. उदाहरणार्थ, जपानमधील मॅकडोनाल्ड्स त्याच्या अधिक पारंपारिक पदार्थांव्यतिरिक्त मेनूवर टेरियाकी बर्गर, कोळंबी बर्गर आणि तांदळाच्या वाट्या देतात. इतर फास्ट फूड साखळींनी जपानी बाजारपेठेसाठी विशेष मेनू आयटम देखील विकसित केले आहेत, जसे की केएफसीचा "करेज-कुन" तळलेला चिकन स्नॅक आणि पिझ्झा हटचा "कोळंबी आणि मेयोनीज" पिझ्झा.
जपानमध्ये फास्ट फूडची वाढती लोकप्रियता असूनही, या देशात स्ट्रीट फूडची दीर्घ परंपरा देखील आहे, जी खाद्य संस्कृतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. याव्यतिरिक्त, जपानमध्ये एक समृद्ध रेस्टॉरंट दृश्य आहे जे पारंपारिक जपानी, पाश्चात्य आणि फ्यूजन पाककृतींसह विविध प्रकारचे पाककृती प्रदान करते.
टोकियो आणि ओसाकामधील स्ट्रीट फूड परंपरा.
स्ट्रीट फूड किंवा "याताई" ला जपानमध्ये एक दीर्घ आणि समृद्ध परंपरा आहे आणि टोकियो आणि ओसाकासह देशभरातील बर्याच शहरांमध्ये आढळू शकते. टोकियोमध्ये, स्ट्रीट फूड सुकीजी फिश मार्केट आणि अमेयोको मार्केट सारख्या विविध मैदानी बाजारपेठांमध्ये तसेच उत्सव आणि कार्यक्रमांमध्ये मिळू शकते. टोकियोमधील काही लोकप्रिय स्ट्रीट फूड पदार्थांमध्ये ताकोयाकी (स्क्विड बॉल्स), याकिनिकू (ग्रिल्ड मांस) आणि ओकोनोमियाकी (विविध घटकांपासून बनविलेले चवदार पॅनकेक) यांचा समावेश आहे.
ओसाकामध्ये, स्ट्रीट फूड शहराच्या खाद्य संस्कृतीचा अविभाज्य भाग आहे आणि डोटोनबोरी आणि कुरोमोन बाजारांसारख्या विविध ओपन-एअर बाजारपेठांमध्ये तसेच उत्सव आणि कार्यक्रमांमध्ये आढळू शकते. ओसाकातील काही लोकप्रिय स्ट्रीट फूड पदार्थांमध्ये ताकोयाकी (स्क्विड बॉल्स), कुशियाज (डीप-फ्राइड स्केवर्स) आणि ओकोनोमियाकी (विविध घटकांपासून बनविलेले चवदार पॅनकेक) यांचा समावेश आहे.
अलीकडच्या वर्षांत, जपानमध्ये स्ट्रीट फूडचे पुनरुत्थान झाले आहे कारण नवीन, नाविन्यपूर्ण स्ट्रीट फूड विक्रेते विविध प्रकारचे पदार्थ आणि चव ऑफर करतात. यापैकी बरेच फेरीवाले व्यस्त शहरी भागात स्थित आहेत आणि स्थानिक आणि पर्यटक दोघांमध्येही लोकप्रिय आहेत. जपानमधील स्ट्रीट फूड हा विविध प्रकारचे पदार्थ आणि चव ांचे नमुने घेण्याचा एक परवडणारा आणि सोयीस्कर मार्ग आहे आणि तो देशाच्या खाद्य संस्कृतीचा अविभाज्य भाग आहे.
जपानी अन्न आरोग्यदायी आहे.
ताज्या घटकांवर भर आणि आहारात विविध प्रकारच्या भाज्या, सीफूड आणि धान्यांचा वापर केल्यामुळे जपानी अन्न बर्याचदा निरोगी मानले जाते. पारंपारिक जपानी पदार्थ "इचिजू इसाई" या तत्त्वावर आधारित आहेत, ज्याचा अर्थ "एक सूप, एक बाजू" आहे आणि यामुळे विविध पदार्थांच्या संतुलित मिश्रणाच्या सेवनास प्रोत्साहित केले जाते.
जपानी पाककृतींमध्ये किण्वनाची मजबूत परंपरा देखील आहे, ज्याचे आरोग्यासाठी फायदे असल्याचे मानले जाते. मिसो, नट्टो आणि साके सारखे आंबवलेले पदार्थ जपानी आहाराचा एक सामान्य भाग आहेत आणि ते प्रोबायोटिक्समध्ये समृद्ध आहेत जे पाचन तंत्रासाठी फायदेशीर आहेत.
तसेच, जपानी अन्नामध्ये सामान्यत: काही पाश्चात्य पाककृतींच्या तुलनेत चरबी आणि कॅलरी कमी असतात आणि बर्याचदा ग्रिलिंग, स्वयंपाक आणि वाफवणे यासारख्या निरोगी स्वयंपाक पद्धतीवापरुन तयार केले जाते.
तथापि, हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की जपानी अन्न, इतर कोणत्याही पाककृतींप्रमाणे, वापरल्या जाणार्या विशिष्ट घटक आणि तयार करण्याच्या पद्धतींवर अवलंबून पौष्टिक मूल्याच्या बाबतीत बदलू शकते. टेंपुरा आणि टोंकात्सु सारख्या काही जपानी पदार्थांमध्ये तळलेले असतात आणि त्यात कॅलरी आणि चरबी जास्त असू शकते, तर सुशी आणि साशिमी सारख्या इतरांमध्ये कमी कॅलरी आणि चरबी असते. एकंदरीत, तथापि, जपानी अन्न सामान्यत: निरोगी आणि संतुलित आहार मानला जातो.
जपानी अन्न दीर्घायुष्य उद्योगात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
जपानी आहार आणि जीवनशैली पद्धती दीर्घकाळापासून दीर्घायुष्य आणि चांगल्या आरोग्याशी संबंधित आहेत. जपानमध्ये जगातील सर्वात जास्त आयुर्मान आहे, ज्याचे श्रेय बर्याचदा देशाच्या निरोगी आहार आणि जीवनशैलीला दिले जाते.
जपानी पाककृती "इचिजू इसाई" या तत्त्वावर आधारित आहे, ज्याचा अर्थ "एक सूप, एक बाजू" आहे आणि हे विविध पदार्थांच्या संतुलित मिश्रणाच्या सेवनास प्रोत्साहित करते. पारंपारिक जपानी पदार्थांमध्ये एक वाटी तांदूळ, एक वाटी मिसो सूप आणि विविध प्रकारचे लहान साइड डिश किंवा "ओकाझु" असतात ज्यात ग्रिल्ड मासे, लोणच्याच्या भाज्या, टोफू आणि इतर वनस्पती-आधारित पदार्थांचा समावेश असू शकतो. पोषणाचा हा संतुलित दृष्टिकोन चांगले आरोग्य आणि दीर्घायुष्यास हातभार लावतो असे मानले जाते.
जपानी अन्नात सामान्यत: कॅलरी आणि चरबी देखील कमी असते आणि प्रथिने, फायबर आणि जीवनसत्त्वे यासारख्या पोषक द्रव्यांनी समृद्ध असतात. जपानी आहारदेखील सीफूडमध्ये समृद्ध आहे, जो ओमेगा -3 फॅटी अॅसिडचा चांगला स्त्रोत आहे आणि त्यात मिसो आणि नट्टो सारख्या विविध प्रकारचे आंबवलेले पदार्थ समाविष्ट आहेत, जे प्रोबायोटिक्समध्ये समृद्ध आहेत आणि आरोग्यासाठी फायदे / पी असल्याचे मानले जाते>
आहाराव्यतिरिक्त, जपानमधील इतर जीवनशैली पद्धती, जसे की नियमित शारीरिक क्रियाकलाप आणि तणाव व्यवस्थापन, देशाच्या उच्च आयुर्मानास हातभार लावतात असे मानले जाते. एकंदरीत, जपानी आहार आणि जीवनशैली पद्धती देशाच्या दीर्घायुष्य उद्योगाचा महत्त्वाचा भाग मानल्या जातात.